Gönderen Konu: kocaeli hukuk fakültesinin iş hukuku notları  (Okunma sayısı 3593 defa)

Çevrimdışı kocaelihukuk

  • Yeni Üye
  • *
  • İleti: 18
  • Karma: +1/-0
    • Profili Görüntüle
kocaeli hukuk fakültesinin iş hukuku notları
« : Ocak 15, 2009, 10:57:51 ÖS »
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ  
                                                     İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU PRATİK ÇALIŞMASI

OLAY I: Ahmet metal işkolunda kurulu bulunan bir işyerinde çalışmaktadır. Haftada beş gün çalışılan söz konusu işyerinde çalışma saatleri 08.00-18.00 olarak düzenlenmiş olup; 12,00-13,00 arası ise yemek saati olarak ayrılmıştır. Bununla birlikte iş sözleşmesinin sona ermesini takiben Ahmet söz konusu saatlerde işveren tarafından çalıştırıldığını belirterek iş sözleşmesinin devam ettiği tüm dönem için her gün 1 saat üzerinden fazla çalışma ücreti talep etmiştir.

Soru: Ahmet\\\'in talebi yerinde midir? Olayda Ahmet\\\'in işverenin bilgisi olmaksızın üretime daha fazla katkıda bulunmak aııacıyla söz konusu saatlerde çalıştığının tespit olunması durumunda bu soruya vereceğiniz cevap değişir miydi? Açıklayınız.

CEVAP: Bir işyerinde fazla çalışma genel olarak iş saatlerinin dahr^rkene alınması veya mesai saatinin bitimine eklenmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Bu itibarla söz konusu fazla çalışma uygulamasının hayatın olağan akışına uygun hale getirilmesi amaçlanmaktadır. Buna mukabil işçinin yemek içmek, çay, sigara, tuvalet gibi ihtiyaçlarını gidermek amacıyla ayrılan ara dinlenme sürelerinin çalışma ile geçirilmesi söz konusu hayat akışına uygun değildir. Böyle bir iddia karşısında işçinin belirtilen ihtiyaçlarını ne şekilde karşılaştığı meselesi tartışma konusu olacaktır ki bu itibarla her halükarda belirtilen saatlere denk gelmemiş olsa bile işçinin belirtilen kadar dinlenme süresi kullandığı kanaati hakim olacaktır. Bu bakımdan işçinin iddiasının yerinde kabul edilmemesi uygun düşer.

Her halükarda işçinin fazla çalışma yaptığı iddiasının hukuken değer görebilmesi için bu konuda işverenin kendisinden talepte bulunması veya asgari düzeyde işçinin fazla çalışma yaptığını bilerek buna sessiz kalması ve bu suretle zımnen onay vermesi gerekmektedir. Bu bakımdan işverenin onay ve bilgisi dahilinde olmayan işçi tarafından tek taraflı olarak gerçekleştirilen dahası herhangi bir zorunluluk da arz etmeyen durumlar için kendisine fazla çalışma ücreti ödemesinde bulunulamaz. Aksi bir durum işverenin yönetim hakkına ve iş disiplinine aykırı olarak her işçinin maddi kaygılarla veya başka amaçlarla fazla çalışma yapmasına neden olacaktır ki bu durum iş hukukun yerleşik içtihat ve prensipleriyle bağdaşmaz.

OLAY II: Deniz metal işkolunda kurulu bulunan bir işyerinin sahibidir. Çoğu zaman yoğun siparişlerle karşılaşılan işyerinde fazla çalışma uygulamasına sıklıkla gidilmektedir. Bu nedenle işveren tarafından hazırlanan ancak mühendisleri kapsamayan geri kalan tüm işçilerce herhangi bir ihtirazı kayıt konulımaksızın imzalanan iş sözleşmelerine işyerinde uygulanan her saat fazla çalışma karşılığı işçilere bir buçuk saat serbest zaman kullandırılacağı ayrıca fazla çalışma ücreti ödemesinde bulunulmayacağı hükme bağlanmıştır.

Soru: İşverenin, iş sözleşmelerindeki hüküm doğrultusunda fazla çalışma ücreti yerine serbest zaman kullanmak hususunda işçileri zorlaması mümkün müdür?

Cevap: Bilindiği üzere İş Kanunumuz yüzde elli zamlı olması kaydıyla fazla çalışma karşılığının serbest zaman ve ücretle ödenmesi hususunda iki ayrı çözüm kabul etmiştir. Bununla birlikte burada sorun işçilerin serbest zaman kullanmaya zorlanıp zorlanamayacağıdır. Öncelikle işçilerin serbest zaman talep etmesi durumunda zaten herhangi bir sorun yoktur ve işveren tarafından bu durumda işçilere fazla çalışma ücreti yerine serbest zaman verilmesi gerekecektir. Dahası işverenin böyle bir talebi red imkanı da yoktur. Buna mukabil işveren tek taraflı olarak da işçileri serbest zaman kullanmaya zorlayamayacaktır.
 
ÇÖZÜM: deniz canik