Mediasyon nedir ?
Hukuk Sistemi gelişmiş bütün ülkelerde yaygın olarak kullanılan bir Alternatif Uyuşmazlık Çözüm yöntemidir. Tarafların içinde bulundukları uyuzmazlığı mahkemeye gitmeden çözmelerinde kullanabilecekleri en etkin yöntemdir. Esnek ve etkili oluşu mediayonun iş yaşamı, aile, okul ve hatta milletler arası uyuşmazlıklarda bile tarafları doğru noktalarda buluşturan bir sistem olmasını sağlamıştır. Uyuşmazlığı kendi istekleriyle bir mediatörün eşliğinde çözmeye karar veren taraflar, uyuşmazlık konusunu mediatöre ileterek, tarafsız, önyargı ve yargıdan uzak mediatör eşliğinde, sorunlarını tartışma ve kendileri için en iyi çözümü yine kendi hayal güçleriyle sınırlanabilecek özgürlükte çözüme ulaştırma imkanı bulurlar.
Mahkeme yargılamasında tarafların haklı olup olmadıklarına geçmişteki olaylar ve buna uygun hukuk kuralları tartışılarak karar verilir. Mahkemelerin verdiği karar çoğunlukla haklı olan tarafı bile tam manasıyla tatmin etmez. Uzun ve stresli yargılama süreci, tarafların gelecekte büyük olasılıkla tekrar ilişki kurmalarını da imkansız hale getirmiştir.
Mediasyonun en önemli özelliği; taraflara, geçmişteki sorunlardan sıyrılarak geleceği, bir daha aynı sorunların yaşanmasını önleyecek şekilde planlama imkanı vermesidir. Taraflar, eğitimli mediatör eşliğinde kendilerini rahatça ifade etme imkanı bulurlar. Böylece iletişim eksikliğinden kaynaklanan yanlış anlaşılmaların da ortadan kaldırıldığı bir süreç yaşanır. Mediatörün mesleki becerileri, görünürdeki sorunlardan çok, tarafların gerçek ilgilerini ortaya çıkarmakta kullanılır. Böylece birbirini daha iyi anlayan taraflar, gelecekteki pozisyonlarını daha doğru alma imkanı bulurlar. İsteklerin ve ilgilerin netleştiği mediasyon sürecinde karşılıklı çözüm önerileri ve müzakere ile mahkemede ulaşılması hayal bile edilemeyecek etkili ve adil anlaşmalara ulaşmak mümkün olmaktadır. Mediasyon, sihirli gücünü; gelecek odaklı olmasından, mediasyon sürecinin sonunda taraflar çoğunlukla ilişkilerini devam ettirdiğinden, mutluluk ve barış sağlamasından alır.
Mediatörler Derneği sitesinde yayınlan tarife göre; Mediasyon ve Mediatör tanımları:
MEDİASYON NEDİR?
Alternatif Çatışma Çözümü ve Mediasyon
Mediasyon, Alternative Çatışma Çözümü yöntemlerinden birisidir. Alternatif Çatışma Çözümü, mahkeme dışı çözüm bulma yolu olarak tanımlanabilir. Geleneksel olarak tüm kültür ve toplumlarda yüzyıllardır arabuluculuk uygulamaları görülse de, profesyonel anlamda mediasyon özellikle ABD, Kanada, İngiltere, Almanya, Hollanda, Avusturya gibi gelişmiş ülkelerde ve 1960lardan sonra resmi ve resmi olmayan kurum ve organizasyonlar aracılığıyla uygulanır olmuştur.
Mediasyon,
-Tarafsız bir üçüncü tarafın yönetimiyle farklılıkların müzakeresi ·alternative çatışma çözümü süreci olarak, üçüncü tarafsız partinin, mediatörün, iki veya daha fazla tarafın ortak ilgileri yapıcı etkilerle ortaya çıkarması ve anlaşmaya varabilmesi için yürüttüğü müzakere
-Tarafsız bir üçüncü kişinin, sendikalarla yönetim arasında anlaşma sağlanabilmesini teşvik için her iki tarafla da yürüttüğü müzakere ·Bir çatışma çözümü olarak, mahkeme dışı gerçekleşen ve üçüncü tarafsız kişi tarafından çatışmaya taraf olanların anlaşma sağlamasına yönelik süreç
-Çatışma içinde olan iki veya daha fazla taraf arasında barış, düzen ve anlaşma sağlamak için yürütülen süreç olarak tanımlanabilir. Bu tanımlardan ortaya çıkan sonuçlar kısaca şöyle özetlenebilir.
“Mediasyon, iki veya daha fazla kişi veya grup arasında oluşan farklılık ve/veya çatışmayı mahkeme dışı çözmeye ve taraflar arasında anlaşma sağlamaya yönelik, tarafsız bir üçüncü kişi; mediatör, tarafından yürütülen, gönüllü, kabul edilebilir, bağlayıcı olmayan ve gizli bir müzakere sürecidir.”
Dünyadaki deneyimler ve uygulamalar, mediasyonun en çok tercih edilen Alternatif Çatışma Çözümü metotlarından biri olduğunu göstermektedir. Mediasyonun bu kadar yaygın ve tercih edilir olmasındaki en önemli etkenlerden biri, hemen her alanda uygulanabilir olmasıdır. Ayrıca mediasyon sürecinde ortak ve kabul edilebilir kararlara varabilen taraflar, çoğunlukla gelecekteki ilişkilerini daha olumlu yürütebilmektedirler. Ancak en önemli tercih sebepleri, mediasyonun mahkeme üzerindeki yükü azaltması, çözümü hızlandırması ve bunların sonucunda taraflar ve mahkeme için maliyeti düşürmesidir.
Türkiye’de, profesyonel anlamda mediasyon, bilinen ve tercih edilen bir yöntem değildir. Çatışmalarda, kısıtlı olarak deneyimlenen mediasyon uygulamaları, geleneksel arabuluculuk yöntemi olarak gözlenmektedir ki, bu da, çatışma içinde olan tarafların, mevkisini veya toplumdaki saygınlığını göz önünde bulundurarak, tarafsız olduğunu düşündükleri bir büyüğe danışmak veya ondan yardım ve çözüm istemek şeklinde gerçekleşmektedir. Bu tip geleneksel uygulamalar, daha çok aile, ticari hayat ve komşuluk ilişkilerinde yaşanmaktadır.
Oysa mediasyon, profesyonel uygulama olarak, hemen her alandaki çatışmalarda, mahkeme dışı bir alternatif çözüm metotu olarak kullanılabilmektedir.
Mediasyonun Kullanım Alanları
1- Mediasyon, aile danışmanlığı’nın bir parçasıdır. Boşanmak isteyen eşleri gelecekteki değişen rollerine hazırlamak, gerçekle yüzleşebilmelerine yardımcı olurken duygusal dengelerine ulaşmalarına destek vermektir.
2- Mediasyon, pek çok batılı ülke mahkemelerinde alternatif çözüm bulmak ve barışçı yollardan sonuca ulaşmak için kullanılan yöntemlerden biridir.
3- Mediasyon, iş hayatında kişinin çalıştığı firmaya uyumunda; firmaların değişik kademelerinde çalışanlar arasındaki uyuşmazlıkları önlemede; farklı firmaların birleşmeleri sonucunda oluşan firma kültür çatışmalarının aşılmasında; uluslararası boyutta faaliyet gösteren firmalardaki uluslararası, kültür çatışmalarını önlemede başvurulan yöntemlerden birisidir.
4- Mediasyon, doğal çevreye verilen zararların önlenmesinde kullanılan yollardan birisidir.
5- Mediasyon, okul yaşamında öğrenci-öğretmen-veli üçgeninin her kombinasyonunda oluşabilen çatışma ve anlaşmazlıkların çözümlenmesinde kullanılan bir yöntemdir.
6- Mediasyon, özellikle organizasyonların insan ilişkilerinde iletişim eksikliğinden doğan çatışmalarını önlemede başvurulan bir yoldur.
7- Mediasyon politik anlamda uluslararası ilişkilerde diplomatların sıcak savaşı önlemek için kullandıkları yöntemdir.
MEDİATÖR KİMDİR?
Mediasyon, tartışmacılar tarafından kabul gören 3. şahısların yani mediatörlerin, müzakere süreci ya da yaşanan anlaşmazlıklar boyunca yaptıkları müdahaleler olarak tanımlanır. Mediatörler, tarafların mevcut sorunlar hakkında uzlaşmaya varmalarına yardımcı olurlar. Mediatörler, mevcut sorunlarla doğrudan doğruya alakalı olmayan 3. şahıslardır.
Mediatörler Ne Yapar?
Bazı mediatörler müzakere süreci hakkında bilgilendirirler.
Bazı mediatörler iletişim oluşturmak suretiyle tarafların birbirleriyle iletişim kurmasına yardımcı olurlar ya da mevcut iletişimi daha yapıcı bir hale getirirler.
Bazı mediatörler kullanılacak yöntemleri belirleyip müzakere sürecine başkanlık ederler.
Bazı mediatörler tarafları pazarlık yöntemleri hakkında bilgilendirirler.
Bazı mediatörler taraflara usule yönelik konularda yardımcı olurlar ve tarafların farklı kaynaklardan yararlanmalarını sağlamak suretiyle uzlaşma seçeneklerini çoğaltırlar.
Bazı mediatörler tarafların sorunlara farklı açılardan yaklaşmalarını sağlarlar ve her iki tarafı da tatmin edecek bir çözüm bulunmasına yardımcı olurlar.
Bazı mediatörler tarafların mantıklı ve uygulanması mümkün olan kararlar almalarına yardımcı olurlar ve tarafların, gerçeklikten uzak ve aşırıya kaçan niyetlerini gözden geçirmelerini sağlarlar.
Bazı mediatörler tarafların almak istedikleri bir kararın doğurabileceği olumsuz sonuçlar hakkında sorumluluk üstlenirler. Bu sayede güvenilirlikleri devam ettirip tarafların desteğini kazanırlar.
Bazı mediatörler sırasında ilerleme kaydedilmesini sağlamak amacıyla inisiyatifi ele alırlar ve usule yönelik ya da somut konularda tavsiyelerde bulunurlar.
Alıntıdır.
